Η Κέρκυρα θα μπορούσε να νοηθεί ολόκληρη σαν ένα μεγάλο οικοσύστημα αποτελούμενο από το παραγωγικό δένδρο Olea europea (κερκυραϊκή λιανολιά). Όμως, μια πιο προσεχτική ματιά δείχνει ότι στο νησί μας βρίσκονται αρκετά άλλα φυσικά οικοσυστήματα τα οποία συμβάλλουν εξ’ ίσου στην ομορφιά του κερκυραϊκού τοπίου και παραμένουν σχετικά άγνωστα. Πιο συγκεκριμένα ο φυσικός πλούτος της Κέρκυρας περιλαμβάνει τον Κερκυραϊκό Ελαιώνα, Υγρότοπους, Ορεινούς και Ημιορεινούς Όγκους, Δασικές Εκτάσεις, Πανοραμικά Μέρη, Γεωλογικούς Σχηματισμούς, Φυσικές Πηγές, το Θαλάσσιο Οικοσύστημα και Βραχονησίδες.
Η Κέρκυρα διακρίνεται από μια πληθώρα βιοτόπων που φιλοξενούν έναν μεγάλο αριθμό από σπάνια φυτά και ζώα. Πρόκειται για το βορειότερο και το δυτικότερο μεγάλο νησί του Ιονίου Πελάγους με έκταση που φτάνει τα 592 τ.χλμ. Βρίσκεται στην είσοδο της Αδριατικής Θάλασσας κοντά στις ακτές της Ηπείρου και απέχει μόλις 1,2 ναυτικά μίλια, στα βορειοανατολικά της, από την περιοχή του Βουθρωτού στις ακτές της Αλβανίας, μέσω του Στενού της Κέρκυρας.
Το σχήμα της είναι μακρόστενο, δρεπανοειδές, πλατύ στα βόρεια και στενό στα νότια και ακολουθεί παράλληλα τις ακτές των απέναντι ηπειρωτικών. Το μήκος της είναι περίπου 62 χλμ. και το πλάτος της κυμαίνεται από 26 χλμ. στα βόρεια μέχρι 3,4 χλμ. στα νότια. Η ακτογραμμή της απλώνεται σε ένα μήκος 217 χιλιόμετρων και σχηματίζει αρκετούς μικρούς όρμους με παραλίες και ακρωτήρια.
Το έδαφος του νησιού είναι κυρίως πεδινό με δύο οροσειρές να διακόπτουν τις ήρεμες κλήσεις και τα μεγάλα πλατώματα.
Στα βόρεια δεσπόζει ο ορεινός όγκος του Παντοκράτορα, η αρχαία Ιστώνη, στα 906 μέτρα και ακολουθείται από άλλες υψώματα, όπως το Στραβοσκιάδι (849 μ.), τον Μέγουλα (784 μ.) και τη Τσούκα (619 μ.) και στα κεντρικά σχηματίζονται οι κορυφές Άγιοι Δέκα (529 μ.) και Σταυρός (450 μ.).
Βασικά πετρώματα του νησιού είναι οι ασβεστόλιθοι που ακολουθούνται από ψαμμίτες και άργιλους.
Στο νησί υπάρχουν δεκάδες ενδιαφέροντα σπήλαια, όπως η Ανθρωπόγραβα, των Λουτσών, του Γαρδικίου, του Καμινακίου, του Αντίψου, της Αλεπότρυπας και της Αχνότρυπας.
Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ποτάμια, τα λιμνία και οι λιμνοθάλασσες του νησιού.
Τα σημαντικότερα ποτάμια είναι ο Μέγας Ποταμός, ο Τυφλοπόταμος, ο Ρόπας, ο Άγνος, ο Στραβοπόταμος, του Βαλανιού, των Μπενιτσών, της Λευκίμμης και της Μεσόγγης που χωρίζει κατά κάποιο τρόπο τη νότια με την υπόλοιπη Κέρκυρα.
Από τις λιμνοθάλασσες ξεχωρίζουν η Κορισσίων, του Αντινιώτη, του Χαλκιόπουλου και η Αλυκή της Λευκίμμης, ενώ στα κεντρικά υπάρχει ένα μοναδικό σύστημα από πολλές όμορφες μικρές λίμνες που οφείλεται σε καρστικούς σχηματισμούς.
Στα βόρεια της νήσου απλώνονται οι Διαπόντιοι νήσοι (Ερεικούσα, Οθωνοί, Μαθράκι) και στα νότια οι Παξοί και οι Αντίπαξοι, νησιά που ανήκουν όλα στο νομό Κερκύρας. Κοντά στο νησί υπάρχουν πολλά μικρότερα νησιά και βραχονησίδες, όπως το Λαζαρέτο, το Βίδο, το Ποντικονήσι, τα Λαγούδια, το Μεγάλο και το Μικρό Θολετό, η Κυραδικαία, το Σκιαλούδι, η Γυναίκα, η Συκιά, η Κραβιά, το Διάπλο και το Διάκοπο.
Η Κέρκυρα φιλοξενεί πολλά σπάνια και ακριβοθώρητα φυτά και ζώα.
Αν και η βλάστηση στη Κέρκυρα διακόπτεται από τις οικίες και τους μεγάλους ελαιώνες, εντούτοις τα γόνιμα εδάφη δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη πολλών σπάνιων ειδών.
Οι αιωνόβιες ελιές πρωταγωνιστούν στο τοπίο και ακολουθούνται από πολλά διαφορετικά δέντρα, όπως χαλέπιες πεύκες, κυπαρίσσια, κουκουναριές, καστανιές, πλατάνια, θαλασσόκεδρα, θαμνοκυπάρισσα, λεύκες, σφενδάμια, φτελιές, πουρνάρια, τσερνοβελανιδιές, πλατύφυλλες βελανιδιές, ήμερες βελανιδιές, χνουδοβελανιδιές, αριές, γαύρους, μελικουκιές, μυρτιές, φράξους, αγριελιές, φυλλίκια, αγριογκορτσιές, αλμυρίκια, αφροξυλιές, αγριοκουμαριές, κουμαριές, κοκκορεβυθιές και παλιούρια.
Η χαμηλή βλάστηση περιλαμβάνει είδη, όπως σκίνα, άρτηκες, λαδανιές, ρείκια, λεβάντες, ρίγανες, φασκόμηλα, θυμάρια, θρούμπια, γαλατσίδες, κάππαρες, εφέδρες, κ.ά.
Στο νησί έχουν καταγραφεί πάνω από 1.300 είδη φυτών. Από αυτά ξεχωρίζουν κάποια ενδημικά είδη του Ιονίου ή της Δυτικής Μεσογείου, όπως το αμάραντο Limonium arcuatum, η κενταύρια
ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ
Οπωροκηπευτικά
Υπάρχουν διάσπαρτες καλλιέργειες σε όλο το νησί που παράγουν οπωροκηπευτικά για ιδία κατανάλωση ή για τις τοπικές αγορές.
Τομάτα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι γηγενείς ποικιλίες στην τομάτα. Η μαλτέζικη ή βαρδάτσα ή Vernazza, η ποικιλία καρδιά βουβάλου ή Coeur de Boeuf, είναι ποικιλίες που δίνουν εξαιρετικά γευστικές ντομάτες.
Φράουλα
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για την κερκυραϊκή αγριοφράουλα fragaria vesca που είναι βόμβα βιταμινών και ιχνοστοιχείων.
Η καλλιέργεια είναι πολύ δύσκολη, αφού οι αγριοφράουλες δεν δαμάζονται. Η συντήρηση εξίσου δύσκολη και βέβαια η συλλογή του καρπού πρέπει να γίνει με τις άκρες των δακτύλων γιατί είναι πολύ ευαίσθητες και μικρούλες. Σε δύσκολες καιρικές συνθήκες δεν έχουν αντοχές. Έχει όμως έξοχη γεύση που τις καθιστά μοναδικές. Στο νησί οι αγριοφράουλες καλλιεργούνται στο χωριό των Kυνοπιαστών πολλούς αιώνες, είναι πολύ αρωματικές και γι’ αυτό σπάνιες και ακριβές στο εμπόριο. Από παλιά, οι αγρότες της Χρυσίδας, τις πουλούσαν στο δρόμο, γι’ αυτό υπάρχει και το γνωστό δημώδες στιχούργημα που λέει: “Δεν θέλω εγώ να παντρευτώ, να πάω τσου Kυνοπιάστες, για να μαζεύω φράουλες, να τσι πουλώ τσι στράτες”!
Υπάρχει η φήμη ότι τις έφερε μαζί της η Πριγκίπισσα της Αυστρίας Σίσσυ όταν ήρθε στην Κέρκυρα αφού η λατρεία της για τις αγριοφράουλες είναι γνωστή. Στη Βιέννη συνήθως τις απολάμβανε στην πάβλοβα ή τις τύλιγαν μέσα σε κρέπες με σαντιγί, δίπλα σε ένα βάζο μπλε τριαντάφυλλα, που πήραν το όνομά της. Για εκείνη ήταν το απόλυτο φρούτο της άνοιξης και των αρχών του καλοκαιριού.
Εσπεριδοειδή
Εκτός από τα "παραδοσιακά" εσπεριδοειδή, που καλλιεργούνται σε όλη τη Κέρκυρα, σε ορισμένα σημεία του νησιού καλλιεργείται το "παράξενο και όμορφο" εσπεριδοειδές κουμ-κουάτ.
Άλλα Καλλιεργούμενα Είδη
Σε ολόκληρο το νησί υπάρχουν διάσπαρτες καλλιέργειες οπωροφόρων δένδρων (πχ μηλιές, αχλαδιές, βερικοκιές, μουσμουλιές, ροδιές κ.α.)
ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ
Οι υγρότοποι σχηματίζουν χαρακτηριστικές βιοκοινωνίες από αλλόφυλα, ξηρόφιλα και υδροχαρή φυτά. Πρόκειται για φυτικά είδη που ζουν σε αμμώδεις και βραχώδεις παράκτιους οικοτόπους. Ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει αμμόφιλα φυτά όπως τα Ammophila arenaria, Achillea maritima, Eryngium maritimum και Medicago marina που έχουν προσαρμοστεί για να ζουν στις πρώτες γραμμές των παράκτιων αμμοθινών (πρωτογενείς και κίτρινες κινούμενες αμμοθίνες). Τα φυτά αυτά έχουν έναν ισχυρό ριζικό σύστημα που τους επιτρέπει να αναπτύσσονται υπό συνθήκες κινούμενης άμμου και ισχυρών ανέμων. Επίσης, αλλόφυλα φυτά όπως για παράδειγμα Tamarixparviflora, έχουν προσαρμοστεί ώστε να ζουν σε συνθήκες υψηλής αλατότητας που χαρακτηρίζουν τους παράκτιους οικοτόπους. Τα φυτά αυτά έχουν την ικανότητα να διατηρούν μια “φυσιολογική” εσωτερική συγκέντρωση άλατος, είτε αποβάλλοντας τα άλατα μέσω των φύλλών τους και των βλαστών τους είτε συγκεντρώνοντας τα άλατα στα φύλλά τους, που στη συνέχεια ξεραίνονται και πέφτουν. Ακόμη,ξηρόφιλα φυτά, όπως τα Centaureaspinosa και Pancratiummaritimum έχουν επίσης προσαρμοστεί ώστε να επιβιώνουν σε ένα ξηρό περιβάλλον μειώνοντας την απώλεια υγρασίας τους ή αποθηκεύοντας την σε συνθήκες παρατεταμένης ξηρασίας. Κατά την διάρκεια των διαφορετικών εποχών οι επισκέπτες μπορούν να παρατηρήσουν πολλά ετήσια φυτά όπως τα Cakilemaritima, Salsolakali, Matthiolatricuspidata και Silenecolorata. Συναντώνται επίσης είδη όπως το Crythmummaritimum, που αναπτύσσονται κυρίως στις σχισμές των βράχων και είδη όπως τα Juncusspp και Limbardacrithmoides που αναπτύσσονται κυρίως σε αλμυρά έλη. Χαμηλά δένδρα και θάμνοι όπως τα Juniperusoxycedrusvar, macrocarpaκαι Limoniastrummonopetalum αποτελούν επίσης μέρος του παρόντος τμήματος. Η βλάστηση των υγροτόπων παρουσιάζει μεγάλο περιβαλλοντικό ενδιαφέρον άλλα είναι επίσης εξαιρετικά ευάλωτη και σοβαρά απειλούμενη από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.