Επισκοπιανά
Κληματιά
Ο επισκέπτης του Σταυρού θα δει πολλούς ενδιαφέροντες οικισμούς με εντυπωσιακή παραδοσιακή αρχιτεκτονική όπως τα παλιά Κορνάτα, τα Γολουμάτα, τους παραδοσιακούς οικισμούς Λουκάτα, Κομιανάτα αλλά το πιο σημαντικό που θα συναντήσει είναι η φιλοξενία των κατοίκων και οι ιστορίες που θα ακούσει από τους παλιούς.
1. Πόσους κατοίκους έχει το χωριό;
Στην τελευταία απογραφή 2011 οι κάτοικοι του χωριού ήταν 243.
2. Οι κάτοικοι με τι δουλειές ασχολούνται;
Οι περισσότεροι είναι συνταξιούχοι. Οι υπόλοιποι ασχολούνται με την γεωργία, είτε είναι υπάλληλοι (δημόσιοι, ιδιωτικοί).
3. Τι προϊόντα παράγονται στην περιοχή;
Τα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή μας είναι κυρίως λάδι, λόγω των ελαιώνων που υπάρχουν, κρασί, οπωροκηπευτικά.
4. Υπάρχει κάποιος που να πουλά προϊόντα;
-
5. Αν ναι, το σημείο πώλησης είναι επισκέψιμο και πόσα άτομα μπορεί να δεχτεί;
-
6. Υπάρχουν αμπέλια στην περιοχή;
-
7. Αν ναι, τι ποικιλίες καλλιεργούνται;
-
8. Υπάρχει κάποια λίμνη, ποτάμι ή καταρράκτης;
-
9. Υπάρχει κάποιο σημείο με ακουστική ιδιαιτερότητα (π.χ. καλαμιώνας, γράβα, ρέμα με αηδόνια κλπ)
Ο Σταυρός φημίζεται για τις υπέροχες περιπατητικές διαδρομές.
1η διαδρομή: από ξάγναντο Παντοκράτορα συναντάμε κάβες, σπήλαιο καταχωστή, καμένη γράβα η οποία φέρει και την ιστορία του χωριού στη συνέχεια το γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα.
2η διαδρομή: από τα Μακράτα στα Λουκάτα και από εκεί στις Μπενίτσες συναντώντας σπήλαιο Κοτσαρίδη ή Γουρούνά, υδραγωγείο Μπενιτσών φημισμένες πηγές adams και συνέχεια Μπενίτσες.
3η διαδρομή: Σταυρός - Αγία Παρασκευή - γράβα Αθήνας - Μπενίτσες.
4η διαδρομή: Λουκάτα - Αγία Τριάδα - Αγία Παρασκευή – Μπενίτσες.
5η διαδρομή: Λουκάτα - Αγία Τριάδα - Σπήλαιο τρύπες στου Βιέννη - πηγές Adams και συνέχεια Μπενίτσες.
6η διαδρομή: από Κορνάτα στο βουνό του Σταυρού – Κομιανάτα. 7η διαδρομή: Κογεβίνα - καταρράκτης Σταυρού. Σε όλα τα μονοπάτια λόγω της ηρεμίας και με τα νερά που κατρακυλούν υπάρχει υπέροχη ακουστική.
10. Γύρω από το χωριό τι ζώα υπάρχουν, ποια εποχή και σε ποια σημεία;
1. πουλιά,
2. ερπετά,
3. βίδρες, κουνάβια, αλεπούδες
4. βατράχια κλπ
Συναντάμε διαφόρων ειδών πουλιά, μικρά ζώα και αλεπούδες.
11. Η βλάστηση της περιοχής τι περιλαμβάνει ποια εποχή και σε ποια σημεία;
1. Λουλούδια
2. Βρώσιμα [λάχανα, μανιτάρια, τσάι, χαμομήλι, ρίγανη, κάπαρη, σύκα κλπ]
3. Δέντρα και θάμνοι
Εκτός καλλιέργειας θα βρούμε άγρια χόρτα, σπαράγγια, οβριές, βατόμουρα και διάφορα βότανα όπως ρίγανη, φασκόμηλο, μάραθος, κούμαρα, δαφνη.
12. Πόσες εκκλησίες υπάρχουν και ποιες;
Εντός της κοινότητας Σταυρού υπάρχουν εκκλησίες από τις αρχαιότερες στο νησί, όπως η Παναγιά του Κογεβίνα η οποία το 1943 γκρεμίστηκε από τους βομβαρδισμούς του γερμανικού στρατού. Σήμερα διασώζονται τα πολυβολεία και το υπόγειο οχυρό θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην περιοχή το 1943 στεγάζονταν το Φρουραρχείο των Γερμανών και στο σημείο αυτό χώριζαν το νησί με διόδια. Οι ενοριακές εκκλησίες και αυτές είναι από τις αρχαιότερες. Ο Άγιος Αρσένιος, η Οδηγήτρια στην οποία εντός του χώρου της υπάρχουν πληθώρα αγιογραφιών και στον προαύλιο χώρο δεξαμενή νερού με αγιογραφίες. 100m στην κορυφή του βουνού η Αγία Τριάδα, με πληθώρα αγιογραφιών και υπέροχη θέα προς ανατολή, νότο, βορρά. Στα δεξιά μας βλέπουμε τον Κάβο της Λευκίμμης το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και πηγαίνοντας πιο αριστερά τα ηπειρώτικα βουνά, το Ποντικονήσι, την πόλη της Κέρκυρας και τους Άγιους Σαράντα της Αλβανίας. Η εκκλησία της Παναγίας των Αγνάντων βρίσκεται στα Δαφνάτα και είναι η μητροπολιτική εκκλησία του χωριού δίπλα ακριβώς το δημοτικό σχολείο, πετρόχτιστο του 1955. Μεγάλο ενδιαφέρον υπάρχει και για τον ναό του Αγίου Νικολάου στο Καμάρι. Αρκετές μικρότερες ιδιωτικές εκκλησίες υπάρχουν στο χωριό, όπως ο Άγιος Νικόλαος στα Γουλουμάτα, αρχαιότεροι των αρχαιότερων εκκλησιών ο Παντοκράτορας του Δήμου στο γραφικό μονοπάτι του βουνού.
13. Γίνεται κάποιο πανηγύρι, λιτανεία ή άλλη εκδήλωση και πότε;
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος και η Κοινότητα του χωριού συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του χωριού 14 και 15 Αυγούστου με την παραδοσιακή μακαρονάδα, που προσφέρεται δωρεάν σε όλους τους επισκέπτες. Υπάρχουν επίσης αρνία σούβλας και παραδοσιακή μουσική. Του Αγίου πνεύματος, προς τιμήν του ναού στα Λουκάτα, γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Έναν μήνα αργότερα τον Ιούλιο γίνεται το πανηγύρι της Βλαχέρνας. Επίσης, κατά τη διάρκεια του έτους γίνονται και μικρότερες εκδηλώσεις.
14. Το νερό της περιοχής από που προέρχεται;
Το χωριό τροφοδοτείται με νερό από το υδραγωγείο Μπενιτσών, καθώς και από γεώτρηση των Αγίων Δέκα. Εντός του χωριού υπάρχουν μικρότερες πηγές οι οποίες διαθέτουν νεράκι όλο το έτος, όπως στο Κορνί, στο Κάτωπήγαδο, στην Αγία Παρασκευή.
15. Υπάρχουν δημόσιες πηγές ή βρύσες με πόσιμο νερό;
Σε όλες τις γειτονιές υπάρχουν δημόσιες βρύσες με πόσιμο νερό.
16. Υπάρχει κάποιο σημείο ιστορικού ενδιαφέροντος;
Η ονομασία του χωριού Σταυρός κατά μία άποψη προέρχεται από τον περιβάλλοντα χώρο “δια σταυρών και πασάλων”. Η προηγούμενη ονομασία του χωριού ήταν Γοκομύλι που προέρχονταν από το Σωρός Μύλων, όπως αναφέρεται στο βιβλίο Η νήσος των κορυφών του 16ου αιώνα. Στα χαλδιάτα ο Παντοκράτορας του Φώτιου θα δούμε να ξεδιπλώνονται μπροστά μας Κάτω Γαρουνας, Άνω και Κάτω Παβλιάνα, Άγιος Ματθαίος, Λίμνη Κορισσίων και βουνό Σταυρού που στο σημείο αυτό διασώζονται τα πολυβολεία που αμύνθηκαν οι Ιταλοί το 1943 από τους Γερμανούς. Κατά την είσοδο τους οι Γερμανοί προσπάθησαν να εισέλθουν στο νησί από την πλευρά των Μπενιτσών, αντιστάθηκαν από τα πολυβολεία του Σταυρού, ειδικότερα της Αγίας Τριάδος το οποίο διασώζεται ακόμα και σήμερα. Οι προσπάθειες ήταν άκαρπες και μετέφεραν την εισβολή τους από την περιοχή του Αγίου Ματθαίου Χαλικούνα. Οι Ιταλοί αμύνονταν και μία οβίδα ερχόμενη από τους Γερμανούς σκότωσε Ιταλούς στρατιώτες και τα οστά τους πιθανότατα να έχουν παραμείνει σε αυτό το χώρο. Υπάρχουν δύο ακατοίκητοι οικισμοί, ο οικισμός παλιά Κορνάτα και τα παλιά Δαφνάτα. Επίσης υπάρχουν η Αγία Αικατερίνη των Λουβραίων, ο Άγιος Νικόλαος του Μπράτου, ο ναός της Αγίας Παρασκευής στο Κορνί με πληθώρα νερά και υπέροχα μουσικά ακούσματα από βατράχια. Επίσης η Βλαχαίρνα στα Κορνάτα, στον ακατοίκητο οικισμό.
17. Υπάρχει κανένα γεφύρι, αλώνι, λουτρουβιό ή άλλο αξιοθέατο σημείο;
Το χωριό Σταυρός, λόγω της μεγάλης έκτασης του, διαθέτει πληθώρα ελαιόδεντρων και πολλά ελαιοτριβεία παλαιότερης κατασκευής και νεότερης κατασκευής, όπου πολλά από αυτά διασώζονται σε άριστη κατάσταση.
18. Έζησε ή πέρασε από εδώ κάποιος διάσημος;
Οι πλατείες του χωριού είναι δύο στον παραδοσιακό οικισμό Λουκάτα, πλατεία Τζαμανη στον παραδοσιακό οικισμό Κομιανάτα. Στο χώρο αυτής της πλατείας διασώζεται η οικία που γεννήθηκε η μεγάλη χαράκτρια η Άρια Κομιανού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 1862 επισκέφτηκε το Σταύρο ο Άγγλος ζωγράφος Εdward Lear ο οποίος και ζωγράφισε την πόλη της Κέρκυρας.
19. Υπάρχει κανένας που κατάγεται από το χωριό και να έγινε διάσημος αλλού;
-
20. Θυμάσαι κάποια ιστορία από τα παλιά που να σας έλεγαν οι γιαγιάδες σας;
Σας αναφέρουμε μία ιστορία η οποία περνάει από γενιά σε γενιά και έχει άμεση σχέση με την ιστορία του χωριού μας. Πριν δημιουργηθεί το σημερινό χωριό στην περιοχή Άγιος Νικόλαος Γουλουμάτα πειρατές εισέβαλαν στο χωριό και οι κάτοικοι για να προστατευτούν μπήκαν στην καμένη γράβα. Μία γριούλα της περιοχής ξέχασέ το γουρουνάκι της και έφυγε από τη σπηλιά για να το σώσει. Την έπιασαν οι πειρατές, της απέσπασαν το μυστικό που κρύβονται οι κάτοικοι και προσπάθησαν να καταλάβουν τι γράβα, αλλά λόγω της δυσκολίας του εδάφους δεν τα κατάφεραν. Ανέβηκαν πάνω από τη γραβα από άλλο μονοπάτι και έβαλαν μπαρούτι και ανατίναξαν τη γράβα και έκτοτε ονομάζεται καμένη γράβα. Κάτω από αυτήν βρίσκεται το σπήλαιο Καταχωστί με πλούσιο διάκοσμο εντός του χώρου του.
21. Υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο έθιμο;
Την περίοδο των εορτών του Πάσχα γίνονται λιτανείες οι οποίες συνδέουν διαφορετικούς οικισμούς, όπως αυτή την δεύτερη μέρα του Πάσχα, την Παναγία Αγνάντων, την Οδηγήτρια και την Αγία Τριάδα. Αμέσως την επόμενη Κυριακή γίνεται η παραδοσιακή λιτανεία από το Αγνάντι μέσω του μονοπατιού του βουνού Κάβες, σπήλαιο Παντοκράτορας και από διαφορετικό μονοπάτι η επιστροφή. Την μεθεπομένη Κυριακή λιτανεία Αγνάντι, Κόρνατα και αυτή μέσα από παραδοσιακά μονοπάτια. Επίσης, τηρείται το έθιμο της καρέκλας. Οι κάτοικοι τοποθετούν σε μία καρέκλα εικόνισμα ανθοστολισμένο και περνάει ο ιερέας και κάνει παράκληση για την οικογένεια.
22. Τι φαγητά τρώτε συνήθως;
Τοπικές λιχουδιές τις εορταστικές ημέρες όπως τα Χριστούγεννα είναι η κότα αυγολέμονο και την Πρωτοχρονιά ο κόκορας παστιτσάδα. Στις 25 Μαρτίου -εθνική εορτή- έχουμε τον μπακαλιάρο σκορδαλιά ή το παραδοσιακό στακοφίσι bianco.
23. Υπάρχει κάποια τοπική ιδιαιτερότητα στη μαγειρική σας (π.χ. νερατζοσαλάτα);
-
24. Υπάρχει κάποιος πολιτιστικός, μουσικός, χορευτικός, θεατρικός ή άλλος σύλλογος;
-
25. Αν ναι, τι δράσεις έχει και πότε γίνονται;
-
26. Τι θα θέλατε να γνωρίζει ο ξένος για εσάς;
Στο χωριό θα συναντήσει ο επισκέπτης καστρόσπιτα. Οι κάτοικοι του χωριού χρειάζονταν σπίτια που να προστατεύονται από τους πειρατές και τα σπίτια αυτά διέθεταν δύο έως τρεις εισόδους ώστε να έχουν τρόπο διαφυγής αλλά και οπτική επαφη τουλάχιστον 180 Μοιρών προς τη θάλασσα και τον κάμπο. Το ίδιο θα συναντήσουμε και στον οικισμό Λουκά και στην υπέροχη Λότζα. Το 2020 επισκέφτηκε τον οικισμό Κομιανάτα το τηλεοπτικό δίκτυο BBC ώστε να αποθανατίσει το μονοπάτι του Corfu Mountain Trail. Ο επισκέπτης του Σταυρού έχει να δει πολλά ενδιαφέροντα. Τα παλιά Κόρνατα, τα Γουλουμάτα, τους παραδοσιακούς μας οικισμούς Λουκάτα με την υπέροχη κομιανάτα μία διαφορετική αρχιτεκτονική, θα απολαύσει την φιλοξενία των κατοίκων και όπου βρεθεί θα απολαύσει την υπέροχη θέα σε όλα τα μήκη και πλάτη του χωριού.Ο επισκέπτης του Σταυρού θα δει πολλούς ενδιαφέροντες οικισμούς με εντυπωσιακή παραδοσιακή αρχιτεκτονική όπως τα παλιά Κορνάτα, τα Γολουμάτα, τους παραδοσιακούς οικισμούς Λουκάτα, Κομιανάτα αλλά το πιο σημαντικό που θα συναντήσει είναι η φιλοξενία των κατοίκων και οι ιστορίες που θα ακούσει από τους παλιούς.
